Οι κραυγές ανησυχίας για την γενική οικονομική δυσπραγία δε σταματούν στην κεντρική διοίκηση. Αντιλαλούν πλέον και στα αμέριμνα ως τώρα ώτα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που βρίσκεται σε πολλές περιπτώσεις μπροστά σε καθεστώς ‘χρεωκοπίας’. Και αυτό γιατί, μέχρι σήμερα, οι τακτικές επιχορηγήσεις, που προορίζονταν κυρίως για τη χρηματοδότηση των ανελαστικών δαπανών των δήμων, κατείχαν σημαντική θέση στον κρατικό προϋπολογισμό.
Σήμερα, η περικοπή κονδυλίων στο επίπεδο της τακτικής επιχορήγησης φτάνει το 40%, καθώς αναμένεται να μειωθεί κατά 1.084 εκατ.ευρώ. από 3.019 εκατ. το 2009, στον προϋπολογισμό του 2010 προβλέπονται 2.684 εκατ. από τα οποία στα ταμεία των Δήμων αναμένεται να φτάσουν μόλις 1.600 εκατ. ευρώ. Επίσης, στο αναπτυξιακό Πρόγραμμα ‘Θησέας‘ μέχρι στιγμής δεν έχει εισρεύσει η συμμετοχή του κεντρικού κράτους, παρά μόνο θεσμοθετημένοι από τους δήμους πόροι. Επιπροσθέτως, σταματά το Πρόγραμμα Έργων στους ΟΤΑ, σύμφωνα με απόφαση της Κυβέρνησης.
Το ψαλίδισμα των επιδοτήσεων, σε συνδυασμό με τα φαινόμενα κατασπατάλησης πόρων φέρνει πολλούς πρωτοβάθμιους ΟΤΑ μπροστά στο ψευτοδίλημμα: ‘διατήρηση της υφιστάμενης νοοτροπίας, η οποία θέλει την Τοπική Αυτοδιοίκηση να είναι το νόθο και ανήμπορο παιδί του κράτους – νοοτροπία που οδήγησε σε τέλμα – ή αλλαγή πλεύσης, που επιβάλλει εξορθολογισμό των οικονομικών και εξυγίανση των οργανωτικών δομών;‘
Οι δήμοι ακόμα και όταν κλήθηκαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων αποκτώντας ευρύ πεδίο ίδιας αρμοδιότητας, στην πραγματικότητα δεν απογαλακτίστηκαν ποτέ από το κεντρικό κράτος ούτε λειτουργικά, ούτε δημοσιονομικά. Οι δημοτικές επιχειρήσεις, που ιδρύθηκαν για να λειτουργήσουν σύμφωνα με αγοραία πρότυπα και κερδοσκοπικά κριτήρια, στην πορεία – για να μην πω από τη γέννηση τους – αιχμαλωτίστηκαν σε μια δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία και κλήθηκαν να υπηρετήσουν πελατειακά συμφέροντα.
Όλα αυτά, βάσει εμπειριών και αποδείξεων, δεν αποδίδουν πλέον και δεν υπάρχουν άλλα σταυροδρόμια και διλήμματα. Η λύση είναι μια. Ουσιαστική ενδυνάμωση και εξυγίανση της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης.
Και καθώς η πολιτική δεν είναι επηρμένες ιδέες και στομφώδεις στοχασμοί, αλλά η ‘τέχνη του εφικτού’, η εξυγίανση μεταφράζεται ως εξής:
Αρχικά εξυγίανση δομική. Κατάργηση της γραφειοκρατικής δαιδαλότητας και αναποτελεσματικότητας, που επικρατεί στις δημοτικές υπηρεσίες. Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία ευέλικτων δομών, υποδομών καθολικής μηχανοργάνωσης, one stop shops και εν γένει ενάσκηση στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, με κύρια στόχευση την προώθηση της συμμετοχής του δημότη στη χάραξη πολιτικών. Γιατί ο πολίτης είναι παρωχημένο να αντιμετωπίζεται ως πελάτης (που πρέπει να εξυπηρετηθεί, γιατί πληρώνει φόρους). Οφείλουμε να του εμφυσήσουμε την ταυτότητα του συνδιαμορφωτή, του συμμέτοχου.
Ταυτόχρονα με το μεγάλο αυτό εγχείρημα, εξίσου αναγκαία είναι και η δημοσιονομική εξυγίανση των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ. Επαιτεία και εξαρτήσεις, που μέχρι σήμερα καλλιεργούνταν σκόπιμα από τις ίδιες τις κυβερνήσεις, που αντιμετώπιζαν τους δήμους ως κομματικά παραρτήματα τους, φτάνουν στο τέλος. Σήμερα, παίρνουμε ένα βροντερό μάθημα από τη δεινότητα της πραγματικότητας και οφείλουμε να μην την αφήσουμε κι αυτήν ανεκμετάλλευτη.
Η οικονομική αυτάρκεια είναι sine qua non όρος για την ορθή λειτουργία του οικοδομήματος των ΟΤΑ. Η απόκτηση σημαντικών ίδιων πόρων με μια γενναία εκχώρηση από το κράτος στους δήμους ποσοστού πάγιου και μόνιμου από το ΦΠΑ, από το Φόρο Εισοδήματος, το φόρο καπνού, το Φόρο Ακίνητης Περιουσίας. Η σύνδεση αυτή των φόρων με την Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να αποβεί σημαντικό εργαλείο για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Μπορεί επίσης να μεταμορφώσει τους δήμους από ‘επιλοχίες’ σε ‘στρατηγούς’ των τοπικών υποθέσεων. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε φυσικά ότι μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και πόρων συνεπάγεται και μεγαλύτερο βαθμό λογοδοσίας απέναντι στο δημότη, προκειμένου να διασφαλίζεται η διαφάνεια και εν τέλει η εμπιστοσύνη, που τόσο βαθιά κλυδωνίζεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου